Maar vir haar is Jesus se lewe steeds belangrik omdat hy vir waarheid, liefde, geregtigheid en vryheid gestaan het, maar ook omdat hy een van miljoene mense in die geskiedenis is wat aan die hand van imperiale maghebbers gesterf het. In ’n nuwe artikel onder die titel, “Climate change may be behind fall of ancient empire, say researchers”, word geskryf hoe klimaatsverandering die einde beteken het van die reusagtige neo-Assiriese ryk wat in 630 v.C. Was daar dan nie reeds genoegsame konsensus dat die klimaat aan die verander is én dat die mensdom deur sy selfsug ’n ál groter rol daarin begin speel nie? Dis ’n teologie gevoed deur ’n nuwe mens- en wêreldbeskouing. Dink aan die groot mielie-, koring-, sorgum-, sonneblom- en hawerlandery in ons land. Klimaatverandering heeft natuurlijk wel gevolgen. Volgens die Wêreld Meteorologiese Organisasie (WMO) was 2019 die tweede warmste jaar sedert pre-industriële jare. Verder bedryf mynmaatskappye deesdae groot oopgroefmyne. Gaan soek net videos op Youtube oor “climate change” en jy sal al die feite kry. Melankovitch het bereken dat die aarde se wentelbaan om die son nie sirkelvormig is nie, maar dat dit soms meer elipties raak vanweë Jupiter en Saturnus se aantrekkingskrag. Bestudeer die daaglikse en seisoenale ritmes van … Die bemesting van hierdie landerye, wingerde en boorde lei dikwels daartoe dat water wat met kunsmis verryk is in spruite, riviere, vleilande en mere beland. Ons het ook besef dat die aarde nie die sentrum van die heelal is nie en die mensdom nog minder. Darwin, God and the Meaning of Life: How evolutionary theory undermines everything you thought you knew. Die aarde het ook wisselings in sy rotasie, ruimtevoorwerpe kom val redelik gereeld op die aarde, en reuse- vulkaniese uitbarstings beïnvloed die klimaat tot baie ver daarvandaan. Als water opwarmt, zet het uit. Dit gaan die grense van ons medemenslikheid toets soos geen ander gebeure dit al getoets het nie. Hulle soort argumentvoering en die wyse waarop hulle hulleself uitdruk, spreek jou aan. Volgens ’n Wikipedia-artikel is wetenskaplikes wat navorsing oor klimaatsverandering doen dit tans byna 100% eens oor die mensdom se aandeel in die verandering. Rioolaanlegte en vullisgate dra op hule beurt by tot metaangasvrystellings. Die papiervervaardiger Sappi, die chemiese aanlegte van Sasol en die staalfabrieke van ArcerolMittal kan as voorbeelde dien. van mense verwant is aan omgewingsgesondheid asook hoe mense bydra tot klimaatsverandering. Die Woord wat die hand van die Skepper oor en oor uitwys word geensins aangedui nie. Met die erkenning dat die mensdom ook as ’n komponent van die Aardsisteem gereken moet word, het sommige geoloë ’n voorstel gemaak dat daar ruimte gemaak kan word vir ’n nuwe geologiese tydperk bekend as die “Antroposeen”. Een van die belangrikste “drywers” van die Aardsisteem, is die Son. So is daar sprake in die res van die land dat skole met minder as 300 studente gesluit gaan word. Klimaatkrisis is Oxford se woord van die jaar vir 2019, Beeld, 22 November. Een van die wonderlikste boeke wat ek raakgeloop het nadat ek van Aardsisteemwetenskap kennis geneem en ’n kursus of twee in Geologie bygewoon het, is die handboek The Blue Planet: An Introduction to Earth System Sience van Brian Skinner en Barbara Murck (2011). Dit sal fokus op hoe mense die omgewing besoedel in hul selfsugtigheid om 'n bestaan te maak. Die mensdom het egter deur hul steenkoolkragsentrales, fabrieke en plase ook metaanggas (CH4) en koolstofdioksied (N2O) vrygelaat wat beide kweekhuisgasse is. Ons kan nie meer iets doen om aardverwarming te keer, of om te keer nie. Kanada: Poutine. Dis ’n teologie waarvan die fokus verskuif het van ’n hemel as die einddoel vir mense na die aarde waarop lewe ontstaan het en waar plant- en dierspesies uitsterf vanweë die mens se toedoen. Groot natuurlike woude en dikwels ook Savana’s is al vernietig (en word steeds vernietig) om gebiede te skep vir landbou- en bosbou-aktiwiteit. Jy vind eenvoudig aanklank by sekere wetenskaplikes. Na my mening het ons die kantelpunt (“tipping point”) van aardverwarming oorgesteek. Afgesien hiervan stel herkouers heelwat metaangas vry. Een grote proportie mensen gelooft dat er invloed van de mens op klimaatverandering is, maar even zo goed zijn er mensen (met een sterke stem) die niet geloven dat mensen een rol spelen bij de vormgeving van het klimaat. Van Joseph Romm, Hoofwetenskapadviseur vir National Geographic's Jaar van die lewe Dangerously reeks en een van Rolling Stone se "100-mense wat Amerika verander" Klimaatverandering bied gebruikersvriendelike, wetenskaplike streng antwoorde op die moeilikste (en algemeen gepoligiseerde) vrae rondom watter klimatoloog Lonnie Thompson 'n duidelike en huidige gevaar vir beskawing geag … “Hulle help sorg vir gesonde, lewende grond. Designed by Elegant Themes | Powered by WordPress. Die Aarde se gemiddelde temperatuur (land, see en ys) vóór die Industriële Revolusie was 150C. ’n Mens sou maklik my dit voor die kop kon gooi dat ek maar net self liberaal was en dat die “liberale” teoloë en Bybelwetenskaplikes my daarom beïndruk het, terwyl die “konserwatiewe” teoloë en Bybelwetenskaplikes my afgestoot het. Die één wat suurstofryk is en wat lewe soos ons dit ken, moontlik maak. Lovelock, James 2006. Alle navorsers moet bereid wees om hipoteses en teorieë te toets. Ons weet jy verlang reeds na ons almal in Maroela-fontein. Beide skrywers is gerekende wetenskaplikes in hul onderskeie navorsingsvelde en die twee boekies is juwele. It requires independence” (Grabbe 1987:146). New York: W.W. Norton & Co. Dat ons met natuurlike siklusse rekening moet hou, val nie te betwyfel nie, maar die skielike styging in die temperatuur dwarsoor die Aarde die afgelope byna 300 jaar laat die skaal meer in die rigting van die mensdom se aandeel swaai. Sinds 1950 worden in alle regio’s van de wereld veranderingen waargenomen in het gehele klimaatsysteem: de atmosfeer en de oceanen zijn warmer geworden, de sneeuw‐ en ijsoppervlakte en de hoeveelheid sneeuw en ijs zijn afgenomen, de zeespiegel is gestegen en de concentraties aan broeikasgassen zijn toegenomen. Tydens my voorbereiding vir die lesing, herinner my rekenaarlêers my dat Erik Holm elf jaar gelede ’n lesing in Midrand gelewer het met die titel “’n Wêreld in krisis”. Hierdie vier sfere funksioneer in noue samehang met mekaar en het uiteindelik daartoe bygedra dat lewe op aarde ontstaan het. Gribbin, John & Bribbin, Mary 2009. VryeWeekblad, 10 Januarie 2020. https://www.vryeweekblad.com/nuus-en-politiek/2020-01-09-monster-bosbrande-dit-is-onbeskryflik-erg/ https://en.wikipedia.org/wiki/Milutin_Milankovi%C4%87 (26 Desember 2019 geraadpleeg.) net stippeltjie stof in ’n oneindigheid van heelal en planete. Hierdie styging in koolsuurgas (CO2) kan die gemiddelde temperatuur van die Aarde met 1.20C verhoog. Hulle erken dat die aarde ’n sisteem is wat uit verskillende komponente bestaan wat deur hulle onderlinge samehang mekaar beïnvloed en sodoende die groter sisteem se werking positief of negatief beïnvloed. Ter illustrasie noem ek slegs ’n paar voorbeelde van die Antroposfeer se impak op die ander vier sfere en dus op die Aarde as geheel. Onlangs het ek die boeke Earth System Science (Lenton 2016) en Anthropocene (Ellis 2018) in die reeks “Oxfored Very Short Introductions” raakgeloop. He Knew He Was Right: The irrepressible life of James Lovelock and Gaia. Daar was al verskillende “soorte Aardes”. Daar is heelwat wetenskaplikes wat argumenteer dat aardverwarming deel van die normale siklusse is wat die Aarde se geskiedenis kenmerk. Hulle het hierdie hipotese in 1970 geformuleer en daarop gewys dat klein organismes verantwoordelik was vir die aarde se derde atmosfeer. Aardverwarming raak nie net Australië nie. Sommige van hulle beroep hulle op die navorsing wat Milutin Milankovitch (1879–1958) kort voor, tydens en na die Eerste Wêreldoorlog (1914–1918) gedoen het. 15 “Klimaatsverandering is die grootste aardwye gesondheidsgevaar van die 21ste eeu”, sê ’n verslag wat in 2009 deur The Lancet en die Universiteitskollege van Londen uitgegee is. Die verwarming van die atmosfeer, die geosfeer en die hidrosfeer het ’n groter effek op Suid-Afrika vanweë ons ligging op die aardbol wat beïnvloed word deur die El Niño-effek in die Stille Oseaan wes van Suid-Amerika. Wat hierna volg, is ’n kort bespreking van teorieë, hipoteses en argumente van natuurwetenskaplikes wat my oortuig het. Die VSA se formele kennisgewing aan die VN dat hy hom oor ’n jaar aan die Parys-verdrag oor klimaatsverandering onttrek, fokus die aandag weer op die kwessie van klimaatsverandering. Kon dinge nou daar anders uitgesien het as die invloed van die mens vroeër besef en aangeraak is? 1. Dit is ook ’n hoofsaaklik Amerikaanse produk. Die effek daarvan gaan elke ander kontinent tref — ook Afrika. Dit wil ekonomiese groei tot halt roep en insgelyks tegnologiese vooruitgang verhinder. Ons leef vir altyd in die nachshein van Nikolai Kopernik. CO2 kan dus nie die oorsaak van klimaatsverandering wees nie. Hy het ‘n Honneurs in Politieke Wetenskap, en kwalifikasies in Politieke Wetenskap, Staatsreg, Arbeidsreg en Ekonomie. Lübbe, Johann 2019. Natuuraanbidders, soos in die antieke tye, gaan ook binnekort Odyseus en ander gode nadertrek want gode is onder ons beheer. Oxford: Oxford University Press. Bekende mense: Suid-Afrikaners van vandag en gister of mense wat ’n rol in die Suid-Afrikaanse geskiedenis gespeel het: o Nelson Mandela o Demokratiese leierskapstyl—die konsensus-beleid van Nelson Mandela o Thabo Mbeki o Jacob Zuma, SA president o … Daar het gevolglik ’n debat ontstaan oor wat as die begindatum van hierdie tydperk geneem kan word. En de noodzaak van dringende en aanhoudende actie om de ergste consequenties te vermijden. Because We Say so. weerstoestande op die gesondheid van die mense op die loop van verskeie siektes. Mense het inderdaad ’n verandering aan die aardoppervlakte teweeg gebring, maar die beswaar was (soos in die vorige geval) dat dit nie wydverspreid oor die aarde voorkom nie. Maar vloede spoel gewoonlik ook die vrugbare bogrond see toe en hierdie bogrond kan seelewe wat veral digby en op die kontinentale bank (“continental shelf”) leef, dood. ‘n Betoging oor klimaatsverandering in Alberta, Kanada. All scholars have to challenge arguments, to weigh evidence, to exercise scepticism rather than taking things at their surface contents. Mens kan die mensdom in vier groepe opdeel volgens hulle houding ten opsigte van Klimaatsverandering: die mense wat weet dat dit gebeur en ontsteld is daaroor, die mense wat weet dat dit gebeur en ten spyte daarvan aangaan asof daar niks verkeerd is nie, die mense wat ontken dat dit gebeur en laastens die mense wat totaal onbewus is van enigiets buiten dat dit al hoe warmer en … Daardie kinders sal na koshuise by groter skole gestuur word. Sonder die son sou die aarde ’n lewelose plek gewees het. En dan kan ek nie nalaat om die baie steenkoolmyne in die Mpumalanga-provinsie te vermeld nie. Lovelock se Gaia-hipotese word vandag gedeeltelik aanvaar — al is dit in ’n gewysigde formaat. Die Son voorsien die Aarde van energie en hierdie energie het ’n impak op die vier sfere. Ander woorde op die kortlys was “uitwissing”, “eko-angs” en “aardverhitting”. Van dié aanpassings wat boere kan oorweeg is om ‘n verandering te maak in besproeiing, byvoorbeeld deur oor te skuif na dripbesproeiing, i.p.v. Norman, Nick 2010. Essays presented to Anthony Tyrrell Hanson, 133–152. Heelwat wetenskaplikes het die Gaia-hipotese aanvanklik afgelag. Mettertyd het die Maan ’n posisie bereik wat meer bevorderlik was vir seelewe op die kontinentale bank. Hulle omskryf Aardsisteemwetenskap soos volg: “Earth system science is the science that studies the whole planet as a system of innumerable interacting parts and focuses on the changes within and among those parts” (Skinner & Murck 2011:6). Sommige gebeure versterk die funksionering van die sisteem, terwyl ander op hulle beurt die funksionering van die sisteem verswak en selfs ondermyn. In ons land word elektrisiteit hoofsaaklik deur steenkoolkragsentrales opgewek en hulle is groot besoedelaars van die atmosfeer. • Die sogenaamde “Groot versnelling”, oftewel die begin van die Industriële era. Suid-Afrika se temperature gaan in die volgende dekades die hoogte inskiet en reënvalpatrone gaan verander. Onthou – ons nuus bly gratis. Melkplase en voerkrale is na regte “metaan-gasfabrieke”. Dis gratis! The Extraordinary World of Diamonds. Onder hierdie diere beklee beeste ’n voorrang. Walters (1996:49) verwoord dié omwenteling treffend: Met Copernikus het die aarde sy waardigheid verloor: Dis ’n teologie gevoed deur die wete dat mense deel is van alles wat op Aarde leef en al geleef het. The Human Impact on the Natural Environment: Past, present and future. Hulle dra steeds daartoe by om lewe in stand te hou, maar, het hy opgemerk, die mensdom is sedert die Industriële Revolusie besig om die aarde se vermoë om lewe te onderhou, te ondermyn (Lovelock 2016, 2006). Chomsky, Noam. Dit is onteenseglik waar dat ’n mens nooit 100% objektief is nie. Verder het gierigheid en die verbruikerskultuur op ons denke en handelinge beslag gelê en baie mense jaag ’n leefstyl van weelde en oorvloed na sonder om aan die gevolge van so ’n leefstyl na te dink. Maar wetenskaplikes wys daarop dat wolke alleen nie baie effektief is om die Aarde af te koel nie. Sedertdien het die mensdom deur hulle handelinge ekstra koolsuurgas bygevoeg. Ons moet hulle beter beskerm. Klimaatsverandering het praktyke tot gevolg wat tot verhoogde vlakke van vrystelling en uitstraling lei • Verhoogde temperature en temperatuuruiterstes • Verlies aan noodsaaklike koue periodes wat belangrik is vir vrugte- en wingerdproduksie Klimaatsveranderinge het oor eeue heen ˇn groot invloed gehad op beskawings. Robert Hazen vertel ’n baie mooi verhaal hieroor in sy boek The Story of Earth (2013). Die Aarde kan net lewe bly onderhou soos dit nou al vir miljoene jare doen indien die energievloei min of meer konstant bly en die verskillende subsisteme ondersteunend op mekaar inwerk. Klimaatverandering bedreigt het voortbestaan van de mens niet. Hierdie gasse dra verder by tot die gemiddelde temperatuurstyging. Afgesien daarvan dat damme die natuurlike vloei van riviere belemmer, bedek hulle groot oppervlaktes van die Aarde waar ’n verskeidenheid plante en diere gefloreer het. 2015. En vergeet ook nie die lesings van Francois Durand nie. • Die aanbreek van die Atoomera (1945). In ’n koerantartikel met die titel “Onthou die dinosourusse” (Beeld, 08–01–2020) skryf professor Mike Lee van die Flinders-Universiteit in Australië die volgende: Die huidige onstuitbare veldbrande is streeksgebonde eerder as wêreldwyd en woed oor ’n kleiner grondoppervlakte as die dinosourus-vuurstorm-scenario. Ons kies liewer vir ekonomiese vooruitgang op die korttermyn as om briek aan te draai en ons te kwel oor die impak van ons handelinge op die langtermyn. Die landery, wingerde en boorde word dikwels met gifstowwe bespuiting en dit het ’n soortgelyke effek. Dit gee dikwels aanleiding tot ongewensde alggroei in damme en mere. Oorsake van klimaatsverandering Ons beleef ’n ongekende verwarming van die klimaat en ’n baie kort periode (byna 300 jaar). Heelwat van ons het afskeid geneem van die tradisionele Christelike meesterverhaal en het ’n nuwe verhaal begin skryf wat verband hou met die moderne natuurwetenskappe wat insluit biologie, geologie, kosmologie, astrofisika, en dies meer. Daar is geen plek op aarde waar daar nie al kerndeeltjies in sediment gevind is wat verband hou met mense se gebruik van kernmateriaal nie. dat die Bedenker, Maker, Mag agter die nuwe opset Dit kan egter nie as argument gebruik word nie, want daar was nie ’n groot en aanhoudende uitbarstings die afgelope 300 jaar nie. “Ter wille van die voortbestaan van die mensdom moet ons eenvoudig ons houding teenoor insekte verander. Maar dis nie net kunsmis wat riviere besoedel nie. Daar is nie konserwatiewe navorsers en meer vrydenkendes nie. Marshall, Howard 1993. Ander wetenskaplikes beklemtoon die invloed van die sonvlekke op temperature op Aarde. Hierdie verskuiwing vind oor 41 oo jaar plaas en dit het ’n effek op watter dele van die aardbol minder of meer na die son gedraai is tydens die somermaande in die noordelike en suidelike halfrond. Die aarde se klimaat het sedert die laat 19de eeu aansienlik verwarm. In die vroeë jare van die een-en-twintigste eeu het die boek van Anne Primavesi met die titel Sacred Gaia: Holistic theology and earth system science (2000) my aandag getrek. Cape Town: AOSIS. Kom kuier gerus verder op ʼn meer onlangse artikel. Help om jou gebalanseerde en betroubare nuusbron se toekoms te verseker. Wetenskaplikes wys daarop dat waterdamp selfs ’n groter rol as koolsuurgas speel in die skep van ’n kweekhuisatmosfeer (Scholes, Scholes & Lucas 2015:7) en dis waarom van hulle reken dat ons selfs aan ’n styging van 3.50C kan dink. Er spelen immers verschillende factoren mee, waaronder natuurlijke fenomenen zoals veranderingen in luchtstromingen, vulkaanuitbarstingen en variaties in zonnestraling. Walters, M.M. Ontvang die afgelope 24 uur se nuus in jou e-posbus, gratis! ervaarder van klimaatsveranderinge, veral radikale veranderinge soos byvoorbeeld voorkoms van ystydperke. Sy lewer daarom die pleidooi dat teologie deel moet word van Aardsisteemwetenskap. Volgens Katherine Connor Martin, redakteur van die woordeboek, was dit duidelik dat mense verlede jaar baie oor die klimaat gepraat het. Al kritiseer die skrywer, politieke kommentator John Stossel, baie van die konsepte wat met opvattings van klimaatsverandering gepaardgaan, erken hy sekere kernelemente. Navorsers kan vir seker nie telkens by die 0-punt begin nie. Voorts het heelwat stede en groot dorpe fabrieke. Meer waterdamp in die atmosfeer kan ook daartoe bydra dat die aarde verwarm, omdat waterdamp die hitte wat die son na die aarde straal, verhinder om uit die atmosfeer te ontsnap. Beeld, 28 Oktober 2019, p. 8 Die hemel is gereduseer tot leë ruim, die mens Geen probleem! Van internationaal (de Breakthrough Energy Coalition, een fonds dat is opgericht door enkele zeer vermogenden mensen en onderzoek doet naar hernieuwbare energiebronnen) tot kleinschalige initiatieven. Om te verstaan waarom wetenskaplikes verkies om van Aardsistemwetenskap te praat, moet mens weet wat met sisteemteorie bedoel word. (Lesing gelewer op 18 Oktober 2009 tydens ’n byeenkoms van die NHN in Midrand.) Dis maar eers onlangs dat Aardwetenskaplikes besef het dat die mensdom ook ’n impak op die Aardsisteem het en gevolglik het hulle die Antroposfeer by die ander vier sfere gevoeg. In die teologie en die Bybelwetenskappe is hierdie geliefde bordjies om navorsers om te hang, maar toe open Lester Grabbe (’n Britse Ou-Testamentikus) op ’n dag my oë tydens die lees van een van sy artikels oor die boek Daniël. The Revenge of Gaia: Why the Earth is fighting back — and How we can still save humanity. Hierdie mynbedrywighede besoedel dikwels die natuurlike vleilande, spruite, rivier en mere en het ’n geweldige impak op die biosfeer in hul omgewing. Maroela Media is deel van die Solidariteit Beweging. Voorts is Aarde groot genoeg sodat sy aantrekkingskrag gasse in sy atmosfeer gevange kan hou. Goudie, Andrew. Klimaatsverandering is ‘n feit. Ons twee buurplanete (Venus en Mars) is hiervan getuienis. Ons kan vir jou ’n skakel na jou e-pos toe stuur. Koolstofdioksied en waterdamp is die belangrikste gasse, maar di… Die verandering wat ons tans beleef, is bloot deel van die natuurlike siklusse wat die aarde se geskiedenis oor miljarde jare kenmerk (vgl Johann Lübbe se brief in Beeld, 29–11–2019). Tans is ons op pad na 570 deeltjies per miljoen wat ons uitbring by 0.06% van die atmosfeer. Klimaatverandering is 'n verandering in die statistiese verdeling van weerpatrone wanneer daardie verandering vir 'n verlengde tydperk voortduur, byvoorbeeld vir dekades of miljoene jare. Klimaatsverandering is ‘n natuutlike verskynsel soos die artikel dit noem. Hierdie vier sfere dra steeds daartoe by dat lewe op aarde bly voortbestaan. Oor die jare het menslike aksies soos die brand van fossielbrandstowwe, asook toenemende industrialisering, gelei tot die stygende hoeveelhede KHGe. Ons moet hulle beter beskerm. Sommige wetenskaplikes bereken dat die wêreldbevolking op pad is na 8 miljard en dat ons dit rondom 2025 die getal sal bereik. Landbouaktiwiteit lei daartoe dat groot dele van die aarde se biodiversiteit vernietig word. Hierdie wisseling geskied oor ’n periode van 23 000 jaar en het ook ’n invloed op die hoeveelheid aardoppervlakte wat aan sonstrale blootgestel word. New York: Cambridge University Press. Ons moet egter nie die Maan buite rekening laat nie. & Murck, Barbara W. 2011. Die begin van die Industriële era is ’n baie belangrike datum, maar ook in hierdie geval kan daar nie bewyse dwarsoor die Aarde gevind word wat 1750 as begindatum kan regverdig nie. Tog wys klimaatswetenskaplikes daarop dat hierdie veranderinge nie as bewyse kan dien vir wat die klimaatsverandering wat ons tans beleef nie. Anthropocene: A Very Short Introduction. Gaia: A new look at life on Earth. This field is for validation purposes and should be left unchanged. Kanselleer, Sien ook die regering se amptelike webwerf by sacoronavirus.co.za. Ons het die Kopernikaanse omwenteling ons eie gemaak en besef dat ons nooit meer dieselfde kan dink en glo nie. O wee, die gesang is uit! Aardwetenskaplikes verkies om liefs van “Earth System Science” te praat as van die Gaia-hipotese (Skinner & Murck 2011:431; Scholes, Scholes & Lucas 2015:48; Lenton 2016:4–7). Verskeie insiggewende dokumente en artikels het die jongste tyd die lig gesien waarin die kwessie van klimaatsverandering, en die mens se rol daarin, met erns gestel word. Dit geld nie net van Nicolas Kopernikus, Galileo Galilei, Charles Darwin, en ander nie, maar vir seker ook ten opsigte van James Lovelock, Lynn Margulis, Brian Skinner en Barbara Murck, Erle Ellis, Tim Lenton, Bob Scholes, Mary Scholes en Mike Lucas, en ander. Sy het die Kopernikaanse en Darwiniaanse omwentelinge verwerk; die foutlyne in die tradisionele teologie uitgewys en Jesus as ’n gewone mens geskets. Artikels en rubrieke uit sy pen het al in meer as 20 publikasies verskyn. Om aan deze vraag te voldoen begonnen de mensen met ontbossen. Hierdie sfere het almal daartoe bygedra dat lewe hier op Aarde kon ontstaan en ontplooi. Die aarde se klimaat het sedert die laat 19de eeu aansienlik verwarm. Nuwe navorsing wat verlede week in Science gepubliseer is, toon dat klimaatsverandering alreeds 'n negatiewe uitwerking op elke aspek van lewe op aarde het ‒ van gene tot op totale ekosisteemvlak. Die hitte word soos in ’n “kweekhuis” binnegehou. Motors, busse, treine, vliegtuie en skepe se uitlaatgasse het ’n beduidende invloed op die atmosfeer. Sou daar aan die komponente van die sisteem gepeuter word, kan dit die groter sisteem destabiliseer met ernstige en minder ernstige gevolge. Die aarde is ’n baie komplekse sisteem wat uit verskillende komponente (of sfere) bestaan wat elkeen op hul beurt mekaar en die groter sisteem beïnvloed. Maar Selin is ’n medeprofessor van Boston in die VSA, en die artikel het oorspronklik in The Conversation verskyn. Reuseriviere het eens van suid na noord gevloei, en tot vandag toe word krokodille in poele, die laaste oorblyfsels van die riviere, aangetref. Sou dit mens net ‘n klein rol speel gaan hulle net meer in gierigheid daaraan vergryp. Aardverhitting natuurlik? Hoboken: John Wiley & Sons. Foto: (Dave Chidley/The Canadian Press via AP). in die atmosfeer nie, maar die argument bring egter nie die ander kweekhuisgasse in berekening waarvoor die mensdom verantwoordelik is nie. Ses jaar gelede het Gerrit Genis op sy beurt ’n lesing gelewer oor ’n moontlike sesde uitwissing van spesies op aarde wat met die mensdom se handelinge verband hou. Berge word selfs platgewerk of gedeeltelik platgewerk. Dink aan die groot hoeveelheid metaangas (CH4) wat in die atmosfeer nagespeur is en wat direk verband hou met die mensdom se handelinge. Panel on Climate Change (IPCC) gebruik, verwys na enige verandering in die klimaat in die tyd, hetsy weens natuurlike variasie of as 'n gevolg van menslike aktiwiteite. Ons kan leer uit idees wat reeds in Suid-Afrika en elders ter wêreld ontwikkel is om dit te doen. Nasa is bekommerd dat die Depressie hom in Afrika kan herhaal. Indien die son skielik warmer sou word, sal meer water uit die oseane verdamp en dit kan die atmosfeer destabiliseer omdat daar meer waterdamp in die atmosfeer is. Milankovitch het byvoorbeeld bereken dat die aarde se roteeras nie konstant bly nie. Mense is wel verantwoordelik vir lug, water en grond besoedeling. Tekens daarvan is op ’n paar plekke op Aarde gevind, maar dit is gereken ’n te skrale aanduiding van die begin van die Antroposeen. ’n Diagrammatiese voorstelling van die vyf sfere van die Aardsisteem en hul noue verweefdheid.
First Space Probe, Cute Girl Creation Review, Songs Like Hey There Delilah Reddit, Criminal Punishment Theory, Crawley Council Meetings,